Schizofrenia to choroba psychiczna dotykająca prawie 1% populacji, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Najczęściej pierwsze objawy pojawiają się przed 30. rokiem życia i dzielą się one na dwie grupy: pozytywne i negatywne (nie oznacza to, że jedne są “dobre”, a drugie “złe”, tylko “nadmiar” lub “niedobór”), zaburzenia poznawcze, zaburzenia afektu i objawy dezorganizacji psychicznej.
Objawy pozytywne:
- Urojenia (np. przekonaniu chorego, że jest obserwowany i obmawiany, przekonaniu pacjenta, że jego myśli, uczucia, ciało i zachowanie ulegają wpływowi innych osób/postaci lub rzeczy)
- Halucynacje (np. słyszenie różnego rodzaju trzasków, wrażenie, że po pacjęcie przemieszczają się jakieś owady)
- Pseudohalucynacje (np. słyszenie głosów wewnątrz głowy)
Objawy negatywne:
- abulia (np. „bezczynność” jako efekt braku zdolności czy ograniczonej zdolności do planowania i podejmowania działań o określonym, złożonym celu),
- anhedonia (zmniejszona zdolność lub brak zdolności do odczuwania przyjemności),
- aspontaniczność (spadek spontaniczności zachowań i uczuć),
bierność, apatia, zubożenie wypowiedzi (wypowiadanie się pojedynczymi słowami o ubogiej treści, małe zróżnicowanie wypowiedzi),
- awolicja (ograniczenie własnej woli),
- spowolnienie ruchowe, mniejsza dbałość o siebie.
Zaburzenia poznawcze: najczęściej występują zaburzenia koncentracji i uwagi, różnego rodzaju zaburzenia pamięci i inteligencji.
Zaburzenia afektu (nastroju): może to być smutek, żal, zmniejszenie radości życia. Emocje te są zgodne, adekwatne do realnych sytuacji lub chorobowych przeżyć psychotycznych albo nieadekwatne, niezgodne z przeżywanymi przez chorego treściami i wydarzeniami (np. nadmierna wesołkowatość, śmiech w sytuacjach trudnych).
Objawy dezorganizacji psychicznej: obejmują proces myślenia (chory ma trudności w zrozumieniu tego, co się wokół niego dzieje, postępowania ludzi, ich wypowiedzi) czy też zachowania chorego (zachowanie dziwaczne, nieadekwatne do sytuacji, chaotyczne).
Jak w przypadku wielu neuroróżnorodności, chorób i zaburzeń psychicznych, przyczyny schizofrenii nie są do końca rozpoznane.
Z badań wynika, iż u osób, u których zdiagnozowano schizofrenię, można zaobserwować brak równowagi w wydzielaniu dopaminy w określonych obszarach mózgu – w jednych jest jej zbyt mało, w innych – nadmiar. I właśnie to powoduje omamy wzrokowe i słuchowe.
Wśród czynników ryzyka wymieniane są także:
- zażywanie substancji zmieniających świadomość (przede wszystkim THC i amfetaminy)
- występowanie choroby psychicznej w rodzinie
- ster wywołany zaburzonymi relacjami rodzinnymi
- przebytą traumę.
Schizofrenię, jako ciężką chorobę psychiczną, która wymaga leczenia przez całe życie. Najczęściej stosowana jest farmakoterapia, która pozwala na wyciszenie objawów i zapobieganie nawrotom czy napadom, przez które pacjent może trafić do szpitala psychiatrycznego.
Na terapię w przypadku schizofrenii składają się: psychoedukacja - polega na edukacji rodziny i bliskich, a także samego pacjenta na temat schizofrenii, aby lepiej rozumiał rozwój i przebieg choroby, tłumaczone są zaostrzenia i nawroty oraz jak radzić sobie z potencjalnie trudnymi sytuacjami związanymi z chorobą; psychoterapia – w zależności od okoliczności i uwarunkowań: terapia rodzinna, terapia poznawczo-behawioralna (modyfikacja zachowań), terapia zajęciowa - ma za zadanie pomóc choremu w radzeniu sobie z trudnościami związanymi z chorobą.
Chorzy na schizofrenię zazwyczaj potrzebują wsparcia nie tylko ze strony najbliższych, ale też od różnego rodzaju organizacji socjalnych.