OCD, czyli zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zwane potocznie nerwicą natręctw, to jedno z zaburzeń psychicznych, mieszczących się w pojęciu neuroróżnorodności. Zmaga się z nim jedna na 50 osób.
Jako możliwe przyczyny wystąpienia tego zaburzenia podaje się, m.in.: podłoże genetyczne; zmiany w chemii i funkcjonowaniu mózgu; czynniki środowiskowe; przebycie niektórych chorób, np. zakażenie paciorkowcem; traumatyczne przeżycia; inne zaburzenia psychiczne i emocjonalne, jak depresja czy zaburzenia lękowe; nadużywanie substancji psychoaktywnych.
Zaburzenie to objawia się niekontrolowaną potrzebą wykonywania określonych czynności (kompulsje), a także nawracającymi natrętnymi myślami lub wyobrażeniami, których nie można się pozbyć (obsesje). Cechą charakterystyczną jest to, że osoba z OCD, choć zdaje sobie sprawę z bezzasadności i bezcelowości takich zachowań, nie jest w stanie kontrolować przez dłuższy czas ani pojawiających się myśli, ani przymusu wykonania jakiejś czynności, co w znaczący sposób wpływa na obniżenie komfortu życia. Badania wskazują, że ok. 70 proc. chorych doświadcza zarówno obsesji, jak i kompulsji, 20 proc. tylko obsesji, a ok. 10 proc. zachowań kompulsywnych.
Najczęściej występujące kompulsje to: mycie rąk wielokrotnie podczas dnia; sprawdzanie, czy drzwi są zamknięte albo czy zakręcony jest gaz w kuchence; sprzątanie i układanie. Równie, a może nawet bardziej uciążliwe są natrętne myśli, których w żaden sposób nie da się wygonić z głowy; nawracające wątpliwości; starach przed popełnieniem błędu.
Pierwsze objawy nerwicy natręctw pojawiają się zazwyczaj między 7. a 13. rokiem życia lub w wieku 20-25 lat. Terapia OCD jest długotrwała, a psychiatrzy często zalecają łączenie psychoterapii (w nurcie psychodynamicznym lub behawioralno-poznawczym) z farmakoterapią.